Suske en Wiske op het WWW
Suske en Wiske op het WWW
Suske en Wiske

De Dulle Griet


Vorige Index
Index
Volgende

Rode reeks no. 78 (1e druk: 1967)
Voor het eerst in album verschenen in 1966

De Dulle Griet Dinsdag 22 februari 1966, werd in De Standaard de aankondiging van De Dulle Griet gepubliceerd. Meteen de dag erna startte de voorpublicatie en die zou eindigen op vrijdag 1 juli 1966.
Het verhaal in boekvorm verscheen aan het einde van 1966.

Dit verhaal markeerde tevens een einde van een tijdperk! Het was het laatste verhaal dat in albumvorm in twee kleuren verscheen, want de opvolger, De poenschepper, die in maart 1967 het daglicht zag, werd vanaf toen in vier kleuren gedrukt.

Samenvatting

Professor Barabas is op weg naar tante Sidonia en leest de krant. Hij is onzet over het feit dat de mensheid miljarden over heeft voor onderzoek naar het heelal, maar nog géén oplossing heeft voor het eindigen van oorlogen! Wiske heeft daarop een antwoord en stelt voor het symbool van de oorlog, de Dulle Griet, via een schilderij van Pieter Breughel de Oude, door de teletransfor, een uitvinding van Barabas, tot leven te wekken. Barabas kan dan een interview met haar houden, flitst haar terug op het linnen doek en heeft de antwoorden, waarom mensen oorlogen moeten voeren!
De teletransfor Zo eenvoudig gaat dat niet met de Dulle Griet, want tijdens het interview wordt ze baldadig en vernielt de teletransfor. Ze kan dus op dit moment niet terug geflitst worden, maar weet ondanks de scherpe bewaking van Lambik, te ontsnappen!

Enkele uren later, bij Sidonia thuis, ziet Wiske in de kelder Schanulleke, haar lappenpop, op een brandende brandstapel!!!!
Wiske en Sidonia bevrijden het lappenpopje en merken, dat het de Dulle Griet geweest is, die het popje op de brandstapel plaatste.
... De Dulle Griet heeft, dankzij Lambik, een schuilplaats om de politie te ontvluchten, want zij heeft namelijk de stad tijdens haar vlucht op stelten gezet! Onze vrienden besluiten nu de Dulle Griet zolang te verbergen, totdat de Teletransfor hersteld is.
Ondertussen koestert de Dulle Griet haatgevoelens tegen Schanulleke, omdat het popje het symbool van onschuld is. Ondanks alles vertrouwen onze vrienden de rust in huis niet en tevens willen ze weten, wat er in het koffertje zit, wat de Dulle Griet steeds bij zich draagt! Lambik tracht het te weten te komen, maar faalt.
De spanningen lopen nu op en de Dulle Griet tracht nu verscheidene malen Schanulleke om zeep te helpen. Uiteindelijk sluiten ze haar op in de kelder, maar de Dulle Griet weet na een tijd te ontsnappen.

Enkele dagen later kijken onze vrienden televisie en horen, dat het openluchtmuseum van Bokrijk is gesloten wegens mysterieuze voorvallen.
Door een foto zien ze dat de Dulle Griet nu in Bokrijk verzeild is geraakt en meteen zijn ze op weg naar het heemkundig museum.
Ter plekke aangekomen duurt het niet lang eer Lambik in aanraking komt met een miniatuuruitgave van de Dulle Griet. Hij achtervolgt het mormel en in een lemen hoeve met rieten dak loopt hij de echte Griet tegen de vuist. Zij laat Lambik nu de inhoud van haar kistje zien.
De inhoud bestaat uit honderden balletjes die als ze op de grond vallen veranderen in kleine Grietjes. Ze wil d.m.v. deze kleine Grietjes een oorlog ontketenen. Doordat de balletjes al wat oud zijn horen de kleine Grietjes niet meer goed.
Door een ongeluk laat de Griet het kistje vallen en al de balletjes vallen op de grond. Lambik vlucht meteen uit de hoeve en een leger van kleine Grietjes gaat direct achter hem aan.
Onze vrienden gaan nu de strijd aan, maar de twee kinderen worden door de Grietjes gevangen genomen. Daarna verdwijnen zowel de grote Griet als haar kleine uitvoeringen spoorloos.
Door toeval vinden Lambik en Jerom in een oude hoeve een geheime gang, die naar een steenkolenmijnschacht leidt.

Ondertussen hebben de Grietjes de kinderen bij de grote Griet gebracht en na een vruchteloze discussie tussen Wiske en de Griet, besluit ze met haar laatste toverballetjes Schanulleke groot en levend te maken om met haar samen een oorlog te ontketenen.
Lambik en Jerom dringen op dat moment steeds verder de mijn in en hebben het voortdurend aan de stok met de weerbarstige Grietjes.
Op dat moment maakt de Dulle Griet Schanulleke levend, maar het aansluitende gesprek heeft tot gevolg dat Schanulleke de Dulle Griet bekeerd en zij nu de oorlog wil afzweren wil.
Schanulleke gaat nu de twee kinderen van hun boeien bevrijden en de Dulle Griet wil de horde Grietjes laten verdwijnen. De Grietjes slaan echter aan het muiten en komen in opstand. De Dulle Griet vlucht naar de kinderen en Schanulleke en laat een mijnschacht achter hen instorten. Ze zitten nu als ratten in de val, want de lucht wordt steeds schaarser.
Lambik en Jerom komen steeds dichter bij de mijnschacht waar het viertal is opgesloten, maar door hun ijver wijken ze van de goede richting af, terwijl de kleine Grietjes, die op wraak belust zijn, steeds nader en nader komen. Einde

Als laatste wens van Wiske verkleint de Dulle Griet Schanulleke om haar nog eens een laatste keer te kunnen knuffelen. Tot zijn grote verbazing vindt Suske een luchtgat. Schanulleke wurmt zich door het gat en verwittigt per telefoon Barabas en Sidonia. Die komen meteen in actie en met lachgas vernietigt de professor de horde Grietjes. Lambik en Jerom hebben zich ondertussen vrij gegraven en voegen zich bij Barabas en Sidonia. Nu is het nog maar een kwestie van tijd en het drietal wordt uit de mijnschacht bevrijdt.

Er wordt afscheid genomen van de Dulle Griet en kort daarna prijkt ze weer op het schilderij van Pieter Breughel de Oude.
Einde goed, alles goed... of toch niet!!!!
Dit is maar een beeldverhaal, want in een ver land regent het nog steeds bommen tot het bittere... EINDE.


Aankondiging in 'De Standaard'


Achtergronden

Zoals de naam van het verhaal al suggereert is de hoofdpersonage de Dulle Griet!
Ze was een creatie van de vermaarde Oud-Vlaamse schilder Pieter Breughel de Oude (*ca. 1520 - +1569) en is de vleesgeworden verpersoonlijking van de gruwelen van de oorlog.
Het op eikenhout met olieverf geschilderde werk vond haar voltooïing in het jaar 1561. Zeven jaar voordat de rampzalige 80-jarige Oorlog (1568/1648) de Lage Landen met bruut geweld teisterde!!!
De Dulle Griet

Willy Vandersteen (*1913 - +1990), de auteur van dit verhaal, die altijd al een boontje had voor dit tijdperk uit de Vaderlandse geschiedenis, nam dit gretig op om zijn afschuw voor de toen in 1966 hevig woedende Vietnamoorlog (1965/75 ) te verduidelijken. Dit wordt duidelijk in zijn krasse commentaren in o.a. strook 166, waar Wiske apelleert aan de Dulle Griet om hen vrij te laten in naam van de Rechten van de Mens, waarop Dulle Griet antwoordt : "Rechten van de Mens? Waar verkopen ze dat? In Vietnam?"
Niet veel verder krijgt de lezer in strook 205 een andere zwartgalligheid van Vandersteen om zijn hoofd geslingerd!
Suske, Wiske en de Dulle Griet willen ontsnappen de kleine Grietjes en Wiske zegt iets aan Suske over eerbied voor het leven, waarop Suske dan antwoordt: "Ik wel, maar in Vietnam zijn ze aan de linkerzijde doof en aan de rechterkant horen ze niet goed!"

Deze oorlog begon eigenlijk al eigenlijk meteen na de Tweede Wereldoorlog in 1945 als opstand der communisten tegen het door Frankrijk gekoloniseerde land.
Tijdens de conferentie van Genêve van mei tot juli 1954 werden de zogenaamde Indochinese landen vrij gemaakt van Frankrijk. Daardoor ontstonden de landen Laos, Cambodja en Vietnam.
Vietnam was echter door verdeeld in haar politieke overtuigingen en splitste zich op in Noord- en Zuid-Vietnam. Mooi gescheiden in een communistich noorden en een kapitalistisch georiënteerd zuiden!
Een paar jaar later brak in Zuid-Vietnam een burgeroorlog uit. Dit was voor de VS als kapitalistische grootmacht een (behoorlijke) doorn in het oog! Sinds het einde van de jaren 50 heeft Amerika getracht achter de schermen van de wereldpolitiek er iets tegen te doen, maar de pogingen liepen op niets uit! Met de open interventie op 2 maart 1965, namelijk het bombardement op Noord-Vietnam, nam het noodlot voor de VS haar loop!
De aanleiding voor deze interventie was het door de Amerikanen zelf geënsceneerde Tonkin-incident (augustus 1964). Dit gaf de regering onder president Lyndon B. Johnson (*1908 - +1973) de kans het UN-congress te overtuigen, dat zij (de Amerikanen) moesten ingrijpen om de communisten terug te kunnen dringen!
Als reactie hierop stelden de Sowjet-Unie en de Volksrepubliek China de Noord-Vietnamezen militaire hulp ter beschikking.
Wat hierna kwam was een drama, vooral voor de burgers zelf en voor de eenvoudige Amerikaanse soldaat!
De burgers van Zuid-Vietnam hadden vooral te lijden onder bommenhagel, mijnen en ... het verfoeilijke wapen Agent Orange!
De Amerikanen gebruikten dit wapen om de jungle van Vietnam te ontbladeren. Zo had de succesrijke Vietcong, die de Amerikanen bestreden, geen mogelijkheden meer om onder te duken en zich te verstoppen. Wat de Amerikanen op de koop toe namen was het feit, dat dit wapen de grond vergiftigde en het genetische materiaal (DNA) van mens en dier beschadigd, wat tot vreselijke verminkingen en mutaties kan leiden. Tot de dag van vandaag zijn bepaalde gebieden in Vietnam nog niet voor landbouw en veehouderij vrijgegeven!
De Amerikaanse soldaten echter hadden niet alleen lichamelijke klachten (amputaties e.d., en ook de gevolgen van Agent Orange), maar ook psychische problemen, zoals oorlogstrauma's e.d. . Wat echter nog erger voor hen was dat ze, na thuiskomst als veteran, niet verwelkomd werden zoals de soldaten uit de Tweede Wereldoorlog (1939/45) en de Korea-oorlog (1950/53), maar als paria's.
Wat was er gebeurd?

De jaren 60 was tevens het decennium van veranderingen. Oude waarden, zoals trouw aan het vaderland, monogame vebindingen tussen de sekses, het huwelijk op zich, geld verdienen en materialisme werden door een nieuwe generatie overboord gesmeten in niet alleen de westers georïenteerde landen in Europa, Australïë, Canada en Japan, maar vooral in de VS zelf door de opkomende hippie-beweging! "Love, peace and understanding" was hun leuze! Oud Vietnam-strijders waren in hun ogen dienaren van het door hen gehaatte en heersende "establishment".
De opvatting der hippies over deze oorlog vond ook instemming bij het door het grootste deel van de Amerikaanse bevolking en daardoor hadden de veteranen het dubbel zo moeilijk om hun leven in de gewone maatschappij weer op te pakken!
De Amerikanen haalden hun doel om Zuid-Vietnam te zuiveren van de (communistische) Vietcong niet en vanaf 1970 werden de bombardementen uitgebreid naar de buurstaten Cambodja en Laos.
Tevens begonnen de Amerikanen zich stapsgewijs terug te trekken uit Zuid-Vietnam. Ze begonnen hier al mee 1969 en het eindigde in maart 1973. Op 30 april 1975 was het dan zover! Door de verovering van Saigon door de Vietcong en het Noord-Vietnamese leger was de Vietnam-oorlog (eindelijk) ten einde!
Vietnam werd weer één staat. Maar als gevolg van de oorlog waren er 3 miljoen mensen omgekomen, waarvan 2 miljoen enkel uit de civiele bevolking!!!! Tevens waren er ook 4 miljoen zwaargewonden!!!! Velen van deze slachtoffers lijden heden ten dage nog onder de kwetsuren die ze in de oorlog op hebben gelopen.
Het aanzien van de VS in de wereld kreeg door deze rampzalige oorlog een flinke deuk en de Amerikanen zelf hielden er ook een trauma van over! Pas door acties zoals de tweede Golfoorlog (1991) en de verovering van Afghanistan door de Taliban er uit te schoppen in 2001, als reactie op de terreuraanslag op de Twin Towers in New York in datzelfde jaar, vonden de Amerikanen hun zelfvertrouwen als natie terug!

Natuurlijk zijn er ook in de loop van de jaren films over de Vietnamoorlog en haar uitwerkingen verschenen.
Hierbij een klein lijstje van verschenen films over dit thema:

Opvallend is ook het slot van dit verhaal!
Willy Vandersteen reageert bitter en laat ons lezers, dat alles maar een beeldverhaal, want in werkelijkheid regent het in een ver land nog steeds bommen tot het bittere einde en laat Wiske daardoor eens niet knipogen, maar laat haar haar handen uit schaamte en droevigheid voor haar ogen houden!

De compositie van het voorlaatste plaatje waar een onschuldig meisje met een lappenpopje uit de bommenregen loopt is jaren later, namelijk in 1972, door de Vietnamese fotograaf Nick Ût (*1951) op nog drastischere wijze als foto uitgegeven.

Bommenregen in Vietnam De foto van Phan Ti Kim Phúc
De foto laat zien hoe het toen 9-jarige meisje Phan Ti Kim Phúc (*1963) naakt en verbrand uit haar dorp rent. Het dorp Trâng Bàng was, om de Vietcong uit te roken, door een eskader van Zuid-Vietnamese vliegtuigen met napalmbommen bestookt!
De gruwelijke werkelijkheid van deze verfoeilijke oorlog werd door deze foto nog duidelijker voor de ogen van de rest van de wereld gehouden, iets wat de Amerikaanse regering bepaald niet prettig vond!
De fotograaf zelf won met deze foto trouwens in 1972 de Pulitzer-prijs.

Naast de overduidelijke kritiek op deze mensonterende oorlog komen ook andere toenmalige thema's voorbij, zoals de rel rond de Leuvense universiteit van mei 1966.
Wat was er gebeurd?
Het Belgische episcopaat had besloten de Franstalige afdeling van de Leuvense universiteit verder te handhaven. Dit besluit veroorzaakte in Vlaanderen een opschudding. Massale reacties waren o.a. het gevolg en vooral in Leuven was het raak!
De studenten van de Nederlandstalige afdeling van de universiteit gingen in staking om te bereiken, dat de Franstalige afdeling naar Wallonië overgeplaatst werd.
Vandersteens kommentaar op dit gebeuren is te lezen op strook 162:
Lambik: "Geloof jij in Bokkerijders, Jerom?"
Jerom: "Is niet het ogenblik om over universiteit te spreken!"

Verder vindt men ook op strook 178 een kommentaar :
Eén van de kleine Grietjes: "Sta niet te zeuren! Ik heb een builtje en vlucht!"
Het andere Grietje: "Zit er in Leuven een vuiltje aan de lucht?"

Verder komen onderwerpen, zoals de toen heersende hongersnood in India, de immens kostenverslindende ruimtevaartprogramma der Amerikanen, de Kongolese kopermijn (Het Belgisch non-ferro-bedrijf - Union Minère) en de toen populaire folkzangeres Joan Baez (*1941) aan bod.
Tevens steekt Willy Vandersteen weer eens de draak met de gewezen Belgische premier Theo Lefèvre (*1914 - +1973).
In strook 81 biedt de dulle Griet Sidonia een middeltje aan om een klein poezelig Grieks neusje te krijgen, waarop Sidonia beledigd weggaat en bij zichzelf denkt : "Alsof mijn neus een T.Jomodel zou zijn!"
Willy Vandersteen nam Lefèvre al eens op de korrel in het Suske en Wiske-verhaal De apekermis (1965).

Een gedeelte van dit verhaal speelt zich af in een van de steenkolenmijnen van Belgisch-Limburg. Al in De bokkerijders (1956) speelden de avonturen van het stripduo zich gedeeltelijk af in een steenkolenmijn en vele jaren later nog eens in De mysterieuze mijn (1991).

Het Domein Bokrijk, een heemkundig museum in België, is naast de steenkolenmijn het andere decor waar het verhaal zich afspeelt.
De naam Bokrijk doet vermoeden, dat het iets met een landstreek te doen heeft, waar het rijk aan bokken was. Niets is minder waar.
Maart 1252 verkocht graaf Arnold IV van Loon een stuk woud aan de vrouwenabdij van Herkenrode te Kuringen bij Hasselt dat de naam Buksenrake droeg. "Buk" is een beuk en "Rake" een strook grond en door de eeuwen heen verbasterde het tot de naam Bokrijk.
In 1938 verworf de provincie Limburg Bokrijk. Door de grondige interventie van gouverneur Louis Roppe (*1914 - +1982) besloot de Bestendige Deputatie van de Provincie Limburg om van Bokrijk een heemkundig museum te maken.
Op 12 april 1958 werd het openluchtmuseum van Bokrijk plechtig geopend door koning Boudewijn I (*1930 - +1993).
In 2008 vierde het Domein Bokrijk haar 50-jarig bestaan met vele evenementen en liet het zien dat de belangstelling voor het openluchtmuseum nog steeds ongebroken was en nog steeds is.
Een van de evenementen was de nu al 8e Suske en Wiske-Dag in Bokrijk. Zoals normaal op zulke festijnen waren er workshops, veel muziek en Suske en Wiske waren zelf ook aanwezig.
Ook kon De Fameuze Fanclub met een stand worden aangetroffen. Sinds een paar jaren is er ook de verbondenheid van Suske en Wiske met Kalmthout te zien in de persoon van Jan Francken. Hijzelf staat er met een stand en promoot alles wat Suske en Wiske en Kalmthout te bieden hebben.
Groeten uit Bokrijk Eén van de highlights (en niet alleen voor de kinderen) op die dag is de signeersessie. Waren het vroeger Paul Geerts en ook Marc Verhaegen, die met veel geduld, maar ook met plezier vele handtekeningen gezet hebben in de albums, nu doet het nieuwe team, Luc Morjaeu en Peter van Gucht, het.

Soms staan de Suske en Wiske-Dagen in het teken van bepaalde motto's. Zo moesten de kinderen het in 2006 op die dag opnemen tegen de Bende van Bokrijk!
Sinds een paar jaar verschijnen er ook leuke hebbedingetjes voor de kleine en natuurlijk de grote fans op die dag. In 2008 was het een heuse postkaart met een uiterst geslaagd motief.
Bokrijk was ook al vaker het decor voor televiseries zoals Johan en de Alverman (1965). De Suske en Wiske-speelfilm De Duistere Diamant (2004) werd er voor het overgrote gedeelte opgenomen!
Al met al is een bezoek aan het Domein Bokrijk zeker eens de moeite waard!

In dit verhaal wordt ook het lappenpopje Schanulleke vergroot en komt tot leven. In het verhaal Bibbergoud ( 1950 ) gebeurde dit ook al eens en in het vehaal Het Vliegende Bed ( 1959 ) werd het popje alleen maar vergroot, maar dreigde daardoor een heel dorp te verpletteren.
In 2008 werd Wiskes hartebloed niet alleen vergroot, maar ook omgetoverd in vlees en bloed, namelijk in het kortverhaal De Treiterende Trien.

In De Dulle Griet zien we nog eens de Teletransfor. Deze uitvinding van professor Barabas, waarmee men beelden tot leven brengen kan, was al eerder ter sprake gekomen in het avontuur Het rijmende paard (1963) en dan later nog eens in De vinnige viking (1976) en De macabere Macralles (1993).



Tekst: Alain Stienen