Jeromba de Griek
 |
 Index |
 |
Rode reeks no. 72 (1e druk: juni 1967)
De aankondiging van Jeromba de Griek verscheen in De Standaard op 11 oktober 1965. De dag er na, 12 oktober 1965, begon de voorpublikatie en die eindigde op 21 februari 1966.
Later in het jaar 1966 verscheen het verhaal in twee kleuren voor het eerst in album.
Bekend is dat Willy Vandersteen graag films keek. Dat merkt men in tweevoudige opzicht aan dit verhaal!
Ten eerste: De titel Jeromba de Griek is zuiver afgeleid van de film Zorba the Greek! Deze film uit 1964 was destijds een enorme hit, met een sublieme Anthony Quinn (*1915 - +2001) in de hoofdrol. De regie was van de Griekse regisseur Michael Cacoyannis (*1922).
Ten tweede: Willy´s voorliefde voor films met de geheim agent in dienste van hare majesteit de Engelse koningin, James Bond 007 dus! (een kleine nota: in de tijd toen dit verhaal ontstond, einde 1965/begin 1966 dus, waren vier Bondfilms verschenen, nl. Dr. No (1962), From Russia 
with Love (1963), Goldfinger (1964) en Thunderball (1965).)
Al in de voorganger De apekermis botvierde Willy zijn passie voor de Bondfilms, maar ook hier in dit verhaal kon hij het niet laten! Dit keer nam Willy de locaties uit Istanboel, die men in de Bondfilm From Russia with Love te zien kreeg, letterlijk over, zoals de Aya Sofia en de grote galerij onder de stad Istanboel om er maar enkele te noemen! Ja, hij ging zelfs zover vertelelementen uit de film over te nemen, zoals het gevecht in een zigeunerkamp tussen Bulgaren en zigeuners.
À propos zigeuners! In dit verhaal komt ook Lasido weer heel even voorbij. We leerden hem samen met zijn broer Remifa kennen in De Zwarte Zwaan.
Remifa keert later in de reeks ook nog eens terug, nl. in De ongelooflijke Thomas.
Waar komt de haat tussen de Grieken en de Turken vandaan?
Men zou op het eerste zicht zeggen, als men de landkaart ziet, dat kan niet want het zijn buurlanden en die hebben naast hun zuiderlijke temperament ook ongeveer dezelfde cultuur! En juist daar is het verschil tussen de Grieken en de Turken te zoeken; hun cultuur! De cultuur der Grieken is gebaseerd op het Grieks-Orthodoxe geloof, terwijl die der Turken op het Mohammedaanse geloof is gevestigd!
De haat zelf komt voort uit de geschiedenis der beide volkeren.
In het jaar 1453 viel Constantinopel (het huidige Istanboel). De Turken hadden gewonnen en het Byzantijnse rijk hield op te bestaan. De veroveringszucht der Turken ging echter verder en drie jaar later viel Athene. De Turken hadden nu het overgrote deel van Griekenland en ook de Balkan in hun handen. Terwijl de Turken al naar het vasteland van Europa lonkten om dit te veroveren, moest het bezette land naar hun wetten en normen georganiseerd werden. Wie dus in het Griekenland na 1453 wat te zeggen wilden hebben, moest in ieder geval al van geloof wisselen en met dit gebaar der Turken begon het gezever. Niet alleen dat men van geloof moest wisselen, maar alle gezinnen moesten hun zonen afstaan om het Turkse leger te kunnen vullen met soldaten. Boeren moesten hun grond afstaan en ze moesten zich laten knechten door Turkse grootgrondbezitters.
Degenen die dit niet pikten, vluchtten de bergen in werden kleften, Grieks voor rovers. Dezen organiseerden zich en kregen door de eeuwen heen dezelfde status die Robin Hood had! Zij stalen van de rijken en gaven het de armen en maakten het leven van de bezetters zuur.
In het jaar 1789 viel de Bastille in Parijs en dit ontketende de Franse Revolutie! De door de rijken en de adel geketende en uitgebuite bevolking der Fransen pikten het niet langer, vaagde het koninkrijk weg en richtte een republiek op.
Deze Franse Revolutie was het startsein voor vele volkeren in Europa om een revolutie te ontketenen, hetgene niet steeds lukte! Zo ook bij de Grieken! Nu zagen zij de kans schoon om tegen de gehate Turken op te treden. In het jaar 1821 begon de opstand en die verspreidde zich over het gehele Griekse vasteland en de eilanden.
Sultan Mahmut II (*1785 - +1839), heerser over het Osmaanse rijk, kon dit natuurlijk niet toestaan, want met het Russische tsarenrijk in het noorden en de Engelsen op diverse Griekse eilanden pal voor zijn neus, zag hij zijn rijk uit elkaar brokkelen. Hij ontbood veldheer Ibrahim Pasja (*1789 - +1848) en deze heroverde op brute wijze diverse Griekse eilanden en liet op Chios op een slag 23.000 opstandelingen doden. Op die manier ging hij op het Griekse vasteland verder en in 1826 viel Athene. De opstand leek op bloederige manier onderdrukt te zijn, maar... Mahmut II en Ibrahim Pasja hadden buiten de waard gerekend met de publieke opinie die in Europa heerste. Zowat iedereen in Europa sympathiseerde met de Grieken. Menig man die niets meer te verliezen had reisde naar Griekenland om de Grieken bij hun verzet tegen de gehate Turken helpen, zoals de Engelsman Lord Byron (*1788 - +1824), een van de bekendste dichters uit het tijdperk der Romantiek.
Nu vonden de Russen, Fransen en de Engelsen het welletjes en stuurden een vloot. Bij de zeeslag om Navarinon versloegen zij de Turken en bevrijdden het Griekse vasteland en de eilanden.
In het jaar 1827 werd de eerste Griekse republiek onder leiding van Ionnis Kapodistrias (*1785 - +1831) uitgeroepen! Een beeltenis van deze eerste Griekse president is te zien op de Griekse munt van 20 Eurocent.
Op het einde van het verhaal weten de onverzoenlijke Turk Kemal en Jerom, denkend dat hij een Griek is, zich te verbroederen door zich als gelijkwaardige mensen te zien.
Willy Vandersteen, de auteur van dit verhaal, wil hiermee duidelijk zeggen dat, ongeacht welk geloof, welke cultuur en ook politieke overtuiging, we allen hetzelfde zijn en daarmee broeders van elkander!!!! We moeten bij onszelf de eerste stap doen om deze barriëres te kunnen overwinnen, zodat de anderen het ook zien en er ook van hun kant op kunnen reageren. Kemal doet dit uiteindelijk en reikt Jeromba als teken van broederschap de hand!
In dit verhaal zijn er natuurlijk ook weer vele verwijzingen te vinden naar actuele gebeurtenissen van toen, zoals in in het laatste plaatje van strook 11. Jerom heeft het daar over de crisis van Vietnamblaas. Dit verwijst natuurlijk naar de toen juist begonnen Vietnamoorlog (1965 - 1975).
In de laatste tekening van strook 220 antwoordt een van onze vrienden op de vraag wat er moeilijker is dan een Turk met een Griek te verzoenen als volgend: "Thans? Een mijnwerker met een vakbondsleider samen Sirtaki laten dansen!"
Ook dit is weer een verwijzing naar het actuele gebeuren van toen, want in het begin van 1966 was er een conflict ontstaan over de sluiting van de mijn van Zwartberg. De kompels staakten toen en de vakbondsvertegenwoordigers trachtten, na overleg met de directie, deze stakingen te stoppen. Dat viel natuurlijk niet in goede aarde bij de kompels! Ze voelden zich natuurlijk verraden!
Overal in de Belgisch-Limburgse mijnstreek ontstonden betogingen tegen de sluiting, waarbij in januari 1966 twee mensen door de rijkswachters gedood werden.
De naam Kemal is ook een direkte verwijzing naar de stichter van de Turkse Republiek, de alom geliefde Moestafa Kemal (*1881 - +1938), oftewel Atatürk!
Op het eind van het verhaal komen onze vrienden terecht in het gebouw de Aya Sofia (ook bekend als Hagia Sofya). Deze moskee is het beeldmerk van Istanboel. Het werd door Atatürk een seculair gebouw en dient nu als museum.
Omstreeks het jaar 536 n. Chr. begon de bouw van dit bouwwerk. De opdracht hiertoe kwam van de Byzantijnse keizer Justinianus (*483 n. Chr. - +565 n. Chr.). Het gebouw moest dienen als kathedraal van Constantinopel en centrum voor het orthodox-christelijke geloof.
Na de val van het Byzantijnse rijk in het jaar 1453 door de Osmanen bepaalde sultan Mehmet II (*1432 - +1481), de nieuwe heerser over Constantinopel, dat dit voor hem prachtige gebouw niet afgebroken werd maar als moskee moest dienen! Wat voor vele bewoners destijds in Constantinopel, die Christenen waren, een vernedering geweest moet zijn!
Waar de oorsprong van de Sirtaki ligt, is niet meer te achterhalen. Feit is dat deze dans door het choreograferen voor de film Zorba the Greek in 1964 zijn eigenlijke vorm kreeg.
Sirtaki betekent eigenlijk Kleine Sirtos! Sirtos zelf is een Griekse volksdans, die nogal langdurig kan zijn na verloop van een uitbundig feest en om dit wat in te korten hebben de Grieken de zogenaamde kleine versie ervan gemaakt.
Samenvatting
Professor Barabas heeft een kasteel gekocht om er te gaan wonen en nodigt zijn vrienden uit. Zo zien we onze helden op een mistige herfstavond naar het kasteel rijden. Voor de trappen van het kasteel remt Lambik nogal bruusk, want hij gelooft zijn ogen niet! Bovenaan de trap ziet hij een 20 cm grote uitgave van professor Barabas! Hij springt uit de auto en voordat hij zijn vrienden kan overtuigen is het figuurtje verdwenen. Hij vertelt het zijn vrienden, maar die geloven het niet.Ze bellen aan bij de professor en die laat hun naar binnen. Bij het knetterende vuur van een open haard nemen ze plaats, terwijl de professor iets te drinken voor hen gaat halen. Plots schrikt Lambik, want hij ziet weer het professorfiguurtje langs een deuropening rennen.
Hij springt uit zijn fauteuil om het figuurtje te pakken, maar botst daarbij tegen de echte professor. Onze vrienden merken nu dat Lambik geheel overstuur is en besluiten naar bed te gaan.
Wiske merkt in het voorbijgaan, dat de werkkamer van de professor open staat en wil er gaan neuzen. De professor ziet dat en verhindert het resoluut. Verbluft over het gedrag van de professor wekt dit juist de nieuwsgierheid bij haar en midden in de nacht sluipt ze de werkkamer van de professor in en ontdekt het geheim van de kleine rondlopende figuurtjes.
Het zijn, ter ere van Wiskes verjaardag, radiogeleide poppetjes die er uit zien als onze vrienden.
Gerust over het feit dat hij nu toch niet gek is wil Lambik ook eens spelen met die figuurtjes, maar valt en daarbij gaat het commandokastje kapot. 
daardoor raakt het Sidoniafiguurtje ontregeld, valt Sidonia aan en vlucht uit het kasteel. Jerom gaat het ontregelde poppetje achterna en na een paar mislukte pogingen weet hij het poppetje te vangen.
Door zijn inspanningen heeft Jerom dorst gekregen en in de kroeg In Den Engel wil hij zijn dorst gaan lessen en maakt kennis met de Turkse zeeman Kemal.
Kemal is gul van karakter en drinkt met Jerom verscheidene pintjes. Daardoor kijkt Kemal te diep in het glaasje en is stomdronken. Jerom brengt hem naar zijn schip, wat morgenvroeg naar Istanboel terug zal varen. Plots worden de twee door een stel ongure figuren aangevallen, maar ze weten de kerels te overmeesteren.
Aan boord van zijn schip begint Kemal te vertellen, waarom die kerels hem wilden overvallen. Hij heeft namelijk een met edelstenen ingelegd kromzwaard uit de moskee Aya Sofia in zijn bezit.
De vraag van Jerom hoe hij in het bezit is gekomen van zo'n kostbaar kromzwaard ontwijkt Kemal door iets over een spook van Istanboel te zeggen. Kemal vraagt aan Jerom of deze, zolang hij weg is, niet op zijn kromzwaard kan passen.
Jerom stemt toe en gaat nu terug naar het kasteel van professor Barabas, waar hij zijn vrienden het relaas met het kromzwaard vertelt. Ondertussen ligt de aangevallen Sidonia zalig in bed en begint heerlijk te dromen over Istanboel, de Aya Sofia, het kromzwaard(!), een oud huis, een zuilengalerij en ... een spookachtige gedaante! Krijsend wordt ze wakker. Iedereen komt naar haar kamer om te horen wat er aan de hand is. Ze begint te vertellen over haar rare droom. Jerom vindt het verdacht en gaat het kromzwaard van Kemal halen.
Tante herkent het zwaard als dat uit haar droom. Jerom vindt het erg vreemd dat Kemal ook al sprak over een spook. Lambik trekt dit in twijfel, waaruit een ruzie tussen Jerom en Lambik ontstaat. Beledigd verlaat Jerom het kasteel. Op dat moment breekt boven het kasteel een geweldig onweer los.
Suske en Wiske willen Jerom tot terugkeer bewegen en gaan naar buiten. Daar worden ze getuige hoe Jerom door een bliksemstraal getroffen wordt!
Jerom zelf is niets gebeurd, maar wel schijnt zijn herinneringsvermogen er onder geleden te hebben, want hij herkent de beide kinderen niet meer en rent in de holst van de nacht weg!
Suske en Wiske vertellen wat er gebeurd is en de professor en Lambik beginnen nu onderling te ruzieën. Sidonia wil echter naar huis gebracht worden door Lambik. De kinderen blijven bij de professor.
Buiten het kasteel worden Lambik en Sidonia door dezelfde ongure bende aangevallen die Kemal het zwaard wilde afnemen. Boris, een Bulgaar, wil namelijk dit zwaard voor zichzelf hebben en deinst voor grote middelen niet terug. De twee worden overmeesterd en naar het kasteel teruggebracht, waar ondertussen de professor het kostbare kromzwaard in een brandkast opbergt.
Door een stommiteit van een van de bendeleden wordt de professor k.o. geslagen, voordat hij de geheime cijfercombinatie kan verklappen. Sidonia, Lambik en de professor worden in de kelder opgesloten. Boris en zijn bandieten besluiten nu de brandkast op te blazen met dynamiet. Ze hebben echter buiten de waard gerekend met de beide kinderen. Die laten door de kleine mechanische poppetjes het dynamiet weg halen, waarna het bij de drie bandieten ontploft. Boris, ziedend van woede, wil nu weten hoe dat komt en stuit eerst op Wiske en daarna op de verkleinde mechanische uitgave van Wiske. Nu denkt Boris, dat het in het kasteel spookt en rent van schrik samen met zijn beide bandieten weg uit het kasteel.
Ondertussen belandt Jerom, die helemaal de kuts kwijt is, al slapend op een door Grieken gevoerd schip, dat diezelfde nacht naar Istanboel vaart.
Twee weken later krijgen onze vrienden te horen dat Jerom in Istanboel geland is. Niet lang daarna vinden we Sidonia, Lambik, Suske en Wiske met het kromzwaard terug in Istanboel op zoek naar Jerom en vastberaden het raadsel omtrent het zwaard op te lossen.
Al gauw stoten ze daarbij op Stantijn, het spook van Istanboel. Hij zal pas rust vinden als het kromzwaard boven in de koepel van de Aya Sofia hangt als teken van broederschap. Echter Boris de Bulgaarse bandiet laat dit niet toe en op Jerom is ook niet te rekenen, want hij waant zich nu een Griek en noemt zich nu Jeromba.
Kemal, die Grieken haat als de pest, ziet nu in Jerom zijn aartsvijand en wil hem steeds te lijf gaan.
Na vele avonturen in Istanboel weten onze vrienden het kromzwaard in de koepel van de Aya Sofia te hangen, zodat Stantijn zijn eeuwige rust vindt. Jerom krijgt zijn verstand terug en Kemal weet zich te verzoenen met Jerom. Natuurlijk wordt ook de bende van Boris opgeruimd en Kemal wil als dank voor zijn nieuwe zicht op de mensheid alleen nog maar Sirtaki dansen.
Tevreden keren onze vrienden weer huiswaarts.
Tekst: Alain Stienen
|
Lezers-recensiesWat vinden de lezers van dit verhaal?Bekijk de Lezers-recensies voor dit verhaal. Schrijf zelf een recensie. |
