De speelgoedzaaier
 |
 Index |
 |
Rode reeks no. 91 (1e druk: 1969)
Voor het eerst in album verschenen in 1954
Op donderdag 13 mei 1954 werd het nieuwe Suske en Wiske-verhaal De Speelgoedzaaier in De Standaard via een aankondigingsplaatje bekend gemaakt. Pas twee dagen later, op zaterdag 15 mei 1954, volgde de reguliere aankondiging om dan met het het eigenlijke verhaal op 17 mei te beginnen. Het geheel eindigde op 24 september 1954.
De eerste uitgave van het album verscheen ook in hetzelfde jaar.
Waar haalde Willy Vandersteen zijn ideeën voor zijn verhaal? Een vraag, die hem in zijn rijke leven vaak gesteld werd! Hij beantwoorde die altijd met: "Open zijn voor alles! Veel lezen! Je interesseren voor alles wat er om je heen gebeurt, zij het in je naaste omgeving, zij het elders in de wereld!".
Zo kan men nu stellig zeggen, dat De Speelgoedzaaier zijn oorsprong vind in The prisoner of Zenda. Dit is een romantisch verhaal van Sir Anthony Hope (*1863 - +1933), waarvan de auteursrechten nu heden ten dage niet meer gelden en dat daarom voor iedereen te lezen valt op het internet. Het verhaal is meerdere malen verfilmd, voor het eerst gebeurde dit in 1937. In 1952 produceerde Hollywood ook een film gebaseerd op het verhaal waarin de hoofdrol werd gespeeld door de Engelse acteur Stewart Granger (* 1913 - +1993). Of Willy de roman gelezen of eerder deze film gezien heeft kan men nu niet meer achterhalen, maar eender hoe The prisoner of Zenda staat als basis voor De speelgoedzaaier!
In Versus 27 kan men een interessant artikel lezen over de verschillen en overeenkomsten tussen The prisoner of Zenda en De speelgoedzaaier.
Natuurlijk staat niet alleen de roman van Anthony Hope op de voorgrond maar ook het meest weerzinwekkende wapen dat de mensheid ooit heeft uitgevonden, nl. .... de atoombom!
Voor het eerst werd dit wapen met succes getest in New Mexico op 16 juli 1945 onder leiding van Robert Oppenheimer.
De oorlog in Europa was ten einde. Adolf Hitler en zijn Derde Rijk was met zijn zelfmoord op 30.04.1945 ten val gebracht. Op 07.05.1945 volgde de algemene capitulatie en de geallieerden waren hiermee (tot nu toe de gerechtvaardigde) overwinnaars. Terwijl het door de oorlog geschonden Europa zijn wonden likte ging de oorlog verder in de Pacifische oceaan, want het keizerrijk Japan gaf zich niet gewonnen, ofschoon het langzaam maar zeker het onderspit dreigde te delven. Om deze oorlog te verkorten, want het Sowjet-leger dreigde Japan binnen te vallen, besloot de Amerikaanse regering Japan te bombarderen met de zojuist getestte atoombom.
Kort voor het afwerpen van de bom verklaarde de Sowjet-Unie Japan officieel de oorlog op 08.08.1945. De dag erna, dus op 09.08.1945 vloog de bommenwerper Enola Gay met haar fatale vracht richting Hiroshima. De bom kreeg de naam "Little Boy" en werd om 8 uur 15 boven de nietsvermoedende stad uitgeworpen. Een reusachtige paddestoelwolk ontstond en deze detonatie betekende voor ca. 120 000 (!) mensen de dood!
De stad Hiroshima was hierna als het ware tot as vergaan. Het leek net een maanlandschap. De militaire bewindslieden van Japan konden nog niet begrijpen wat er met Hiroshima gebeurd was en reageerden er niet op.
Drie dagen later op 12.08.1945 vloog de volgende bommenwerper met een volgende bom, de "Fat Lady", richting Kokura. Door slecht zicht werd het doelwit veranderd en zo moest de stad Nagasaki er aan geloven met dezelfde desastreuze gevolgen als bij Hiroshima. Dit keer moesten ca. 60 000 (!) mensen in één klap er aan geloven en vonden een gruwelijke dood.
Dit keer zwichtte het militair gezag en op 14.08.1945 zette tenno (= keizer) Hirohito (*1901 - +1989) zijn handtekening onder de officiele kapitulatie van Japan. De Tweede Wereldoorlog was hiermee officieel beëindigd en het atoomtijdperk en daarmee de Koude Oorlog begonnen.
De dreiging die van dit wapen uitging was Josef Stalin (*1879 - +1953), de wrede Sowjet-dictator, niet ontgaan en hij zette alles op alles om, zij het via zijn eigen wetenschappers of via spionage, dit wapen in bezit te krijgen. Hij vertrouwde het (kapitalistische) Westen namelijk voor geen duit! Het duurde ook niet lang en de Sowjet-Unie had haar eerste atoombom en testte die in de onmetelijke toendra's van Siberië in 1947. Dit feit was voor de machthebbers in de VS een shock en men viel in paranoia. Overal vermoedde men Sowjet-agenten. Dit was voor een zekere Amerikaanse republikeins gezinde senator Joseph McCarthy (*1908 - +1957) een welkome gelegenheid om onder zijn democratisch gezinde tegenstanders op te ruimen. Meer en meer verdwenen mensen onder het voorwendsel communist te zijn in de gevangenis. Hij ging zelfs zo ver dat hij beroemde filmsterren, schrijvers, wetenschappers (waaronder de bovengenoemde Robert Oppenheimer, één van de vaders van de atoombom!) en kunstenaars er van beschuldigde voor het Sowjet-regime te spioneren of symphatisant te zijn. De hetze zou pas ophouden toen McCarthy begon partijvrienden en zelfs president Dwight Eisenhower (*1890 - +1969) te beschuldigen von communistische gezindheid!
Nu zou hiermee de wapenwedloop tussen het Westen (met name de Verenigde Staten) en de Sowjet-Unie beginnen. De VS presenteerde niet lang daarna, in het begin van de jaren 50 van de vorige eeuw, tijdens tests op de Marshall-eilanden en op het Bikini-atol de tonnen krachtigere waterstofbom.
Wat een atoombomexplosie zo gevaarlijk maakt voor fauna en flora is niet alleen de detonatie, maar ook de radioactieve straling. Intensieve radioactieve straling veroorzaakt defect erfmateriaal! Mutaties, zoals baby's met twee hoofden of drie armen, open ruggen, het ontbreken van uitwendige organen, zoals neus, armen, benen en oren en nog meer van zulke gruwelijkheden zijn normaal optredende verschijnselen.
Dat de atoombom en haar vreselijke uitwerkingen de mensen van toen bezig hield (en nu nog steeds) is niet meer als logisch, zo was het ook bij Willy Vandersteen. Hij wilde met dit verhaal de lezers van toen eigenlijk een spiegel voor de neus houden.
Een samenleving in verandering door de plotseling opkomende comfort en haar nukken, die bedreigt wordt door een almachtige vijand, waaraan de samenleving uiteindelijk haar comfort te danken heeft, de energie die vrijkomt wordt door atomen te splijten.
Een oersterke Jerom, die het radioactief geladen duo Atomas en Neutronos niet of nauwelijks de baas kan, staat synoniem voor een mensheid en hun gekozen machtigen die het gevaar dat van atoomenergie uitgaat niet aan banden kan leggen.
In het optreden van Lambik, die het goed bedoelt en het volk verwent met comfort en niets als ondankbaarheid daarvoor ontvangt, is te zien dat Willy de technische vooruitgang en haar mogelijke gevolgen hekelt. Hij zou daarbij niet ongelijk krijgen! Kijk eens naar onze samenleving, 50 jaar later, en je zult zien dat vele dingen waarheid zijn geworden!
Ook de paranoia van het McCarthy-tijdperk komt naar voren! Wie is de schim? Is hij een vriend of een vijand? P. Histon en D. Hikkop, die verdeeldheid zaaien onder de bevolking en ook bij de regering (in dit geval Lambik) door te beweren dat de buurstaat de ware vijand is vallen als synoniem te zien van de Koude Oorlog en McCarthy!
Hollywood en andere filmmetropolen elders op de wereld haakten snel in op de dreiging die van de atoombom en de radioactieve straling uitging.
Een reeks van films zag het daglicht, waarin insecten, sauriërs en mensen muteren tot monsters. De bekendste films uit dat genre zijn: The beast from 20 000 fathoms (1953), Them (1954), Tarantula (1955), The day the world ended (1956), The incredible shrinking man (1957) en uit Japan The H-man (Japanse titel : Bijo to Ekitai Ningen) uit het jaar 1958.
Uit Japan (eigenlijk logisch) kwam ook het ultimatieve synoniem voor de horror die van de atoombom en haar levensgevaarlijke straling uitging, nl. in de film Godzilla (Japanse titel: Gojira) uit het jaar 1954.
Gedraaid in zwart-wit liet de regisseur Inoshiro Honda (*1911 - +1993) zien hoe een gigantische sauriër, gewekt door de atoomproeven en tot enorme hoogte gemuteerd door de straling, Tokyo genadeloos plat walst en met zijn radioactieve vurige adem de jammerlijke rest van deze stad in vuur en vlam steekt. Als het dier de stad weer verlaat ziet men als toeschouwer het brandende Tokyo en denkt onvermijdelijk aan het plat gebombardeerde Hiroshima.
De zware, maar uiterst effectieve, muziek van de filmcomponist Akira Ifukube (*1914 - +2006) geeft nog meer steun aan dit droeve gebeuren.
Het wereldwijde succes van deze film was aanleiding voor een hele reeks films met dit monster, maar met elke volgende film verwijderden de filmmakers zich meer en meer van de atomaire dreiging die van het beest uitging. Ze lieten hem tegen de meest onmogelijke monsters vechten, zoals Angilas, King Kong (!), King Ghidora, Mosura, Ebirah, Hedorah en nog vele anderen. Men merkt het, het hele gebeuren begon in het kinderlijke af te glijden. Tot 1975 produceerde men 15 films met dit monster.
Na de flop van de laatste film, Terror of Mechagodzilla (Japanse titel: Mekagojira no Gyakushu), in 1975 was het negen jaar lang rustig. Midden jaren 80 dook het monster plotseling weer op in de film Godzilla 1985 (Japanse titel: Gojira) en zou tot in 1995 Japan in verdere zeven films (waaronder de door de fans met lauweren bekransde Godzilla vs Destroyah (Japanse titel: Gojira vs Desutoraya) uit het jaar 1995) met succes terroriseren.
Ondertussen had Toho (De filmmaatschappij die de Godzillafilms produceert) een lucratieve deal afgesloten met Sony. Haar filmlabel Columbia-Tristar in Los Angeles zou het dier op Amerika loslaten om zo nog meer geld te kunnen maken. Zo gezegd, zo gedaan! Als regisseur hadden ze eerst Jan de Bont (* 1943-) (die van de film Speed) aangetrokken, maar deze wilde meer geld besteden aan de film dan gedacht. Zodoende zag Tristar er van af en keek men weer uit naar een andere (spaarzamere) regisseur en die werd gevonden in Roland Emmerich (*1955-).
Emmerich had zojuist een ongelooflijk succes met zijn film Independence Day, dus dat kwam Tristar ook gelegen. Emmerich had er geen bezwaar tegen, integendeel, de allereerste Godzilla uit 1954 is een van zijn favoriete films aller tijden en het avontuur kon dus beginnen. In 1998 was het dan zover, Godzilla werd op New York losgelaten... en werd een flop!
Wat was er gebeurd?
Weliswaar bracht de film genoeg geld in het laadje van de studio, maar het grootste gedeelte van het filmminnende publiek vond het maar een groots opgeblazen spektakel met een oerlelijke leguaan, die buiten de naam en het element van de door radioactiviteit tot gigantische proporties gemuteerde reptiel niets, maar dan ook werkelijk niets met het geliefde monster uit Japan te maken heeft.
Velen vonden trouwens ook, dat de Amerikaanse Godzilla een remake was van een andere film uit de jaren 50, nl. het bovengenoemde The beast from 20 000 fathoms! In deze film gaat het ook over een door een atoombomtest gewekte reusachtige sauriër, die de stad New York kort en klein maakt.
Teleurgesteld zag Tristar van verdere Godzillafilms af.
Toho gaf echter niet op en produceerde weer nieuwe Godzillafilms met natuurlijk het oude monster en bouwde weer versterkt het element van radioactieve straling in de nieuwe films. Het begin van deze nieuwe reeks, de film Godzilla 2000 Millenium (Japanse titel: Gojira millenium) uit het jaar 1999 was in Japan een groot succes! Zelfs in de VS was deze film, waar de eigen versie flopte , een tamelijk succes.
De opvolger Godzilla vs Megaguirus (Japanse Titel: Gojira vs Mechaguirus) uit het jaar 2000 deed het in Japan ook nog goed, maar met de opvolger uit 2001 Giant monster all-out attack (Japanse titel: Gojira, Mosura, King Ghidorah - Daykaiju Sokogeki) begon het tij zelfs in Japan te keren; deze film flopte ook daar! De oorzaak hiervan is, dat het na 25 films (inclusief de Amerikaanse versie) aan goede ideeën voor pakkende verhalen begon te haperen! Men herkauwde alles en dat gold ook voor de volgende films uit het jaar 2002 en 2003 uit die reeks. Steeds moest de sauriër tegen gigantische (meestal dezelfde) monsters vechten en dat is zelfs voor de grootste fan op den duur vemoeiend. In het jaar 2004 vierde het filmmonster zijn 50ste verjaardag en Toho besloot dit te vieren met een allerlaatste film genoemd Godzilla-Final Wars, waarin het legendarische monster moet vechten tegen diverse tegenstanders uit vroegere films, waaronder ook tegen de Amerikaanse Godzilla.
Onlangs kreeg het filmmonster, ter ere van zijn 50ste verjaardag, de begeerde ster op de Walk of Fame. Dit is een straat in Los Angeles, waar stoeptegels met een ster versierd worden, waarop beroemde (Hollywood)sterren dan vereeuwigd worden. Deze eer krijgt niet elke ster! Ze moeten dan iets belangrijks bijgedragen hebben tot de filmcultuur! Het zal Godzilla verheugen, dat zijn grote concurrent, King Kong, het nog niet tot deze eer gebracht heeft. Misschien brengt Peter Jackson (de regisseur van The Lord of the Rings-trilogie) hier verandering in, want hij wil de remake van King Kong maken en zelf regie voeren!
Opvallend is ook bij De speelgoedzaaier weer, dat dit verhaal net zoals o.a. De Circusbaron tijdens zijn publicaties in verloop van de 60-jarige geschiedenis van het Suske en Wiske-universum in het geheel vier verschillende covers kreeg!
Het koninkrijk Bazaria gaf zich nog eens de eer en presenteerde zich met een stand op de Floriade in 2002 in Hoofddorp, nabij Amsterdam. (Zie De fleurige Floriade.)
Samenvatting
Lambik wordt uitgenodigd voor de televisie-uitzending "Quiz der intelligente figuren"! Wie Lambik kent, weet dat hij zo'n quiz natuurlijk zonder na te denken wint! Tijdens de uitzending trekt hij de aandacht van twee vreemde toeristen met de namen D. Hikkop en P. Histon. De twee winnen telefonisch inlichtingen in over Lambik en gaan meteen op weg naar het televisiestation waar de quiz wordt uitgezonden. Zij maken zich na enige heibel door Lambik bekend en gaan op weg naar Sidonia's huis.
Ze maken zich bekend als officiële representanten van het koninkrijk Bazaria. D. Hikkop is Eerste Minister en P. Histon is kolonel van dat landZe laten Lambik een foto van hun koning Octave I zien. Een man met een kaal hoofd, gezegend met een enorme snor, bakkebaarden en met een ferme neus! Lambik ziet na een poos dat hij als het ware een dubbelganger van koning Octave I is en vraagt waarom de twee naar hem vragen. Ze antwoorden hem dat de koning naar een rustoord is. Zij moeten voor een plaatsvervanger zorgen, zodat de rust onder de koningstrouwe bevolking bewaard blijft, en dat is Lambik!
Lambik gaat tegen betaling akkoord. P. Histon en D. Hikkop brengen Lambik naar zijn huis, waarop Lambik hen uitnodigt op een borrel. Plots schreeuwen de beide Bazarianen angstig om hulp. Zij zien hoe een geheimzinnige schaduw uit een van de donkere kamers komt. Lambik pakt een staande lamp en stormt de donkere kamer in. Er volgt een KRAK en een BONK, want Lambik is tegen Jerom aangelopen die juist terugkwam van de avondschool. Lambik stelt Jerom aan de beide Bazarianen voor en legt uit, waarom de twee hier zijn. Daarna gaan de beide gezanten van Bazaria terug naar het hotel om te pakken. Ook Lambik begint haastig in de gang zijn spullen in een koffer te pakken. Jerom vertelt aan Lambik, dat hij de zaak niet vertrouwt. Plots hoort hij een verdacht kraken en ziet hij weer een schaduw uit een donkere kamer komen. Natuurlijk denkt Lambik meteen weer aan Jerom, maar die staat naast hem! Lambik pakt zijn schietijzer uit één van de lades van zijn kommode en gaat stoutmoedig op de schaduw in de donkere kamer af. In de kamer is echter niemand te vinden, buiten een briefje dat op de muur geprikt is. Op het briefje staat een waarschuwing niet naar Bazaria te reizen.
Lambik laat zich hierdoor niet van wijs brengen en vertrekt de dag er na met zijn vrienden richting Bazaria. De schaduw probeert met man en macht de zaak te saboteren. Het lukt hem echter niet, want ondanks alle acties komt Lambik op tijd aan in het koninklijk paleis om voor het nietsvermoedende Bazariaanse volk als koning Octave I een rede te houden. Hij verklaart in zijn rede het iets veranderde uiterlijk en belooft hun verder vrede, geluk en voorspoed.
Na de plechtigheid drinken de nieuwbakken koning (Lambik dus), P. Histon en D. Hikkop op het succes van de gelukte komedie. Ondertussen ontdekt Jerom dat de schaduw het paleis binnen is gedrongen, maar hij krijgt de verschijning niet te pakken.
Sidonia raadt Suske, Wiske en Jerom aan zich te verkleden als hovelingen, want ze nemen deel aan een vergadering van de koning, de Eerste Minister 
en de kolonel over de hervorming van het land. De Eerste minister en de kolonel hebben de opdracht gekregen van Octave I, het land tijdens zijn afwezigheid te moderniseren en om het leger uit te breiden met nieuwe wapens om zich beter te kunnen verdedigen tegen vijandige buurstaten. Lambik ziet er wel wat in en belooft plechtig Bazaria binnen korte tijd op peil te krijgen door te streven naar comfort door techniek.
Die nacht zet Lambik zijn woorden in daden om en werkt koortsachtig plannen uit. Tegen de morgen aan is Lambik nog steeds bezig en Jerom brengt hem ter opkikkering een kop koffie. Lambik is ver gekomen en wil iedere burger van Bazaria een soort auto ter beschikking stellen, maar het hapert aan... energie. Jerom weet raad en brengt de op zijn matras slapende Eerste Minister D. Hikkop. Inderdaad bestaat er in Bazaria zoiets als een
elektriciteitscentrale. Het is de Verboden Toren, opgericht door Octave I, vanwaar iedere burger van Bazaria gratis stroom krijgt ("ZUCHT!!!". Waarom lezen onze politici niet eens de Suske en Wiske-verhalen!!!).
Het zijn Suske en Wiske, die achter het geheim van de Verboden Toren komen. Dit gebouw is niets anders als een atoomzuil!
Lambik kan nu al zijn koene plannen verwezenlijken, al vindt Jerom het maar niks.
De gebeurtenissen volgen elkaar nu snel op: Lambik ruimt de schaduw op en de Bazariaanse bevolking komt in het genot van een ongekende weelde door het plotselinge comfort.
Iedereen schijnt gelukkig te zijn in Bazaria. De klemtoon ligt op het woord "schijnt"!
Tot op zekere dag een inhuldiging plaatsvindt van een nieuwe spoorlijn. Lambik krijgt een telegram van het Ministerie van Landsverdediging van het koninkrijk Solidia. In de brief wordt verklaard dat de nieuwe spoorlijn zich tegen afspraken in, gedeeltelijk bevindt in het Niemandsland dat de beide staten scheidt! Als na de plechtelijke opening een trein door het Niemandsland zal rijden ziet het koninkrijk Solidia dit als een oorlogsverklaring en ziet zich dan gedwongen het vuur te openen op de trein. Lambik houdt dit telegram voor een goede mop en laat de ceremonie doorgaan. Sidonia, Suske en Wiske maken een proefrit met de nieuwe trein richting Niemandsland. In het Niemandsland aangekomen houden ze halt bij een klein treinstation. De stationchef waarschuwt hen voor Solidiaanse bommenwerpers en vlucht. Prompt komt een bommenwerper met Solidiaanse kentekens opdagen en bombardeert het stationnetje met de trein plat. Niet lang daarna komt Jerom opdagen in een klein vliegtuigje en pikt als eerste persoon Sidonia op.
Ondertussen krijgt Lambik het zwaar te verduren in zijn paleis. De Eerste minister en de kolonel berichten dat de bevolking door het ontstane comfort meer dan ontevreden is! Zij verwachten zelfs een tegen de koning gerichte revolutie.
De diep teleurgestelde Lambik wil het hele zaakje al opgeven, maar wordt tegengehouden door de twee. Zij raden Lambik aan het volk van Bazaria een bezigheid te geven d.m.v. een oorlog tegen de buurstaat Solidia. Lambik weigert natuurlijk met de bewering dat oorlog absoluut geen optie voor hem is. Plotseling rinkelt de telefoon. Lambik neemt op en hoort van Sidonia, dat het treinstation door Solidia gebombardeerd werd. De kolonel en de Eerste Minister zien hierin de bevestiging voor de oorlog tegen Solidia. Lambik wil Solidia niet de oorlog verklaren maar hen wel een les leren door een boerentramstation te bombarderen. D. Hikkop en P. Histon kijken elkaar tevreden aan als Lambik het bevel geeft zijn persoonlijk vliegtuig te mobiliseren voor het werpen van de bom.
Ondertussen horen Suske en Wiske, van twee Solidiaanse jongeren, dat Solidia helemaal geen vliegtuigen bezit! (?) De twee besluiten hun nieuw gewonnen Solidiaanse vrienden naar een boerentramstation te brengen. Al wachtend op het station, zien ze het vliegtuig van Lambik met een bom eronder boven het station vliegen. Lambik gooit de bom en de kinderen denken al dat de tram komt door het gefluit van de neerstortendende bom. Wiske ontdekt het gevaar als eerste en de vier kinderen duiken onder een bank van het station. Angstvallig wachten ze de explosie af, maar deze blijft uit!
Lambik kreeg het niet over zijn hart, onderschepte in duikvlucht de bom en landt met het gevaarlijke wapen in de buurt van het tramstation.
De vier kinderen lichten Lamik in over de feiten. Het is Lambik nu duidelijk dat de eerste Minister D. Hikkop en kolonel P. Histon dubbelspel spelen en de macht over Bazaria naar zich toe willen trekken.
Na vele hachelijke avonturen weten onze vrienden Bazaria te redden en komen achter het geheim van de schaduw.
Tekst: Alain Stienen
|
Lezers-recensiesWat vinden de lezers van dit verhaal?Bekijk de Lezers-recensies voor dit verhaal. Schrijf zelf een recensie. |
